Czy endometrioza jest groźna? Odpowiadamy na najważniejsze pytania

Endometrioza to przewlekła choroba, która może znacząco wpływać na jakość życia kobiet. Dotyka około 10% populacji kobiet, a wśród tych leczonych z powodu niepłodności aż 40-50%. Problemem jest jej późne diagnozowanie, co wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Co to jest endometrioza?

Endometrioza to schorzenie, w którym komórki endometrium – błony śluzowej wyścielającej wnętrze macicy – pojawiają się poza nią. Mogą one zagnieżdżać się w różnych narządach, takich jak jajniki, otrzewna, przewód pokarmowy czy układ moczowy. Choroba ta prowadzi do tworzenia się ognisk endometrialnych, które podlegają takim samym zmianom hormonalnym jak endometrium w macicy. Może to wywoływać silne bóle, nieprawidłowe krwawienia i problemy z płodnością.

Endometrioza jest klasyfikowana w trzech głównych typach: otrzewnowa, jajnikowa i głęboko naciekająca. Każdy z tych typów charakteryzuje się odmiennym umiejscowieniem ognisk endometrialnych oraz różnym stopniem nasilenia objawów.

Endometrioza otrzewnowa

Ten typ endometriozy objawia się obecnością ognisk na powierzchni otrzewnej oraz narządach wewnętrznych. Może prowadzić do powstawania zrostów i przewlekłego bólu.

W przypadku endometriozy jajnikowej tworzą się torbiele wypełnione krwią, zwane torbielami czekoladowymi. Są one trudne w leczeniu i mogą prowadzić do uszkodzeń jajników, co z kolei utrudnia zajście w ciążę.

Jakie są objawy endometriozy?

Endometrioza objawia się różnorodnymi dolegliwościami, które mogą znacząco obniżać jakość życia. Ból podczas miesiączki to jedno z najczęstszych zgłaszanych przez pacjentki objawów. Może on pojawiać się również podczas stosunku płciowego, oddawania moczu czy defekacji. Ponadto, choroba często prowadzi do przewlekłego zmęczenia, obfitych krwawień miesięcznych, a nawet depresji.

W niektórych przypadkach endometrioza może być bezobjawowa i wykrywana przypadkowo podczas badań diagnostycznych związanych z problemami z płodnością.

Objawy jelitowe i inne nietypowe

Endometrioza może prowadzić do objawów jelitowych, takich jak biegunki, zaparcia, czy krwawienia podczas defekacji. Niektóre kobiety doświadczają także bólu promieniującego do nóg, co może przypominać rwę kulszową.

Wzdęcia i zwiększony obwód brzucha to kolejne objawy związane z endometriozą zlokalizowaną w przewodzie pokarmowym.

Jak diagnozować endometriozę?

Diagnoza endometriozy bywa trudna z uwagi na niespecyficzne objawy, które mogą być mylone z innymi schorzeniami. Dokładny wywiad ginekologiczny, badanie fizykalne oraz ultrasonografia (USG) są kluczowe w procesie diagnostycznym. W przypadkach wątpliwych, lekarze mogą zlecić tomografię komputerową, rezonans magnetyczny lub laparoskopię.

Pomimo postępów w diagnostyce, wciąż wiele kobiet doświadcza opóźnień w rozpoznaniu choroby, co wpływa na skuteczność leczenia i jakość życia.

Badania obrazowe i laboratoryjne

USG dopochwowe oraz transrektalne pozwalają na ocenę miednicy mniejszej i wykrycie charakterystycznych zmian związanych z endometriozą. Laparoskopia jest z kolei najdokładniejszą metodą, umożliwiającą bezpośrednie zobaczenie ognisk endometrialnych i pobranie tkanek do badania histopatologicznego.

Badania krwi, takie jak oznaczenie markera CA-125, są pomocne w eliminacji innych przyczyn zaburzeń miesiączkowania, choć nie są specyficzne dla endometriozy.

Jak leczyć endometriozę?

Leczenie endometriozy jest złożone i dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki. Składa się z terapii farmakologicznej oraz chirurgicznej. Farmakoterapia opiera się głównie na stosowaniu leków hormonalnych, które hamują rozrost ognisk endometriozy poprzez zmniejszenie poziomu estrogenów w organizmie. Leki te mogą prowadzić do zaniku menstruacji i zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Chirurgiczne leczenie jest wskazane w przypadkach, gdy farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych efektów lub gdy zmiany są na tyle zaawansowane, że wymagają interwencji chirurgicznej. Najczęściej stosowaną metodą jest laparoskopia, która pozwala na usunięcie ognisk endometrialnych i zrostów.

Rola diety w leczeniu endometriozy

Dieta odgrywa istotną rolę w łagodzeniu objawów endometriozy. Spożywanie produktów bogatych w kwasy omega-3 i antyoksydanty, takich jak ryby morskie, orzechy włoskie czy świeże warzywa i owoce, może wspomagać terapię farmakologiczną. Warto również unikać wysokoprzetworzonych produktów spożywczych, alkoholu i kofeiny.

• Orzechy włoskie
• Ryby morskie (łosoś, tuńczyk)
• Świeże warzywa i owoce
• Brązowy ryż i inne produkty wieloziarniste

Jak endometrioza wpływa na płodność?

Endometrioza jest jedną z głównych przyczyn niepłodności u kobiet. Może wpływać na funkcję jajników i jajowodów, co utrudnia zajście w ciążę. Przewlekły stan zapalny związany z chorobą obniża jakość komórek jajowych i utrudnia implantację zarodka.

Chociaż endometrioza może komplikować starania o dziecko, wiele kobiet z powodzeniem zachodzi w ciążę. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak zastosowanie metod wspomaganego rozrodu, takich jak in vitro czy inseminacja.

Endometrioza po menopauzie

Objawy endometriozy mogą łagodnieć po menopauzie, kiedy poziom estrogenów w organizmie spada. Nie jest to jednak regułą, a w niektórych przypadkach dolegliwości mogą utrzymywać się nadal, zwłaszcza jeśli pacjentka stosuje hormonalną terapię zastępczą.

Podjęcie wczesnej diagnozy i odpowiedniego leczenia endometriozy jest kluczowe dla zachowania jakości życia i płodności.

Co warto zapamietać?:

• Endometrioza dotyka około 10% kobiet, a wśród tych z problemami z płodnością, aż 40-50% ma tę chorobę.
• Objawy endometriozy obejmują silne bóle, nieprawidłowe krwawienia, problemy z płodnością oraz objawy jelitowe.
• Diagnostyka endometriozy wymaga dokładnego wywiadu, badania fizykalnego oraz badań obrazowych, takich jak USG i laparoskopia.
• Leczenie endometriozy obejmuje farmakoterapię hormonalną oraz chirurgię, w zależności od zaawansowania choroby.
• Dieta bogata w kwasy omega-3 i antyoksydanty może wspierać leczenie endometriozy, zaleca się unikanie przetworzonej żywności.